نگاهی به برنامه های ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان غذا و کشاورزی
تحول فناورانه کشاورزی
از مهم ترین معضلاتی که بشر از ابتدای شکل گیری تمدن با آن دست وپنجه نرم کرده، چالش تأمین غذای جمعیت یک سرزمین در مقیاس گسترده است. مشکلاتی نظیر قحطی و خشکسالی همیشه مسأله بهره وری و تأمین غذا در کشورها را تحت تأثیر قرار داده، به طوری که مدیریت منابع غذایی در دوران رونق کشاورزی و پیدا کردن روش بهینه برای ذخیره کردن و مملو نگه داشتن منابع نگهداری مواد غذایی استراتژیک نظیر گندم و جو، از مهم ترین وظایف حا کمیتی به شمار می آید.
ورود فناوری های نوظهور به این حوزه در سال های اخیر، کشاورزی و تأمین غذا را متحول کرده است؛ بر همین اساس از حدود یک سال پیش ستاد توسعه اقتصاد
دانش بنیان غذا و کشاورزی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف رونق اقتصادی این حوزه بر پایه فناوری های نوظهور و تحول کشاورزی در کشور شکل گرفت. در گفت وگو با دکتر ارژنگ جوادی، قائم مقام دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان غذا و کشاورزی، مهم ترین برنامه ها و اقدامات این ستاد را بررسی کرده ایم.
گزارش پیشران
پیش از این در معاونت علمی، فناوری اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری خلأ نهادی که مقوله امنیت غذایی را از مسیر توسعه فناوریهای کشاورزی پیگیری کند، کاملا محسوس بود. برای برطرف شدن این فقدان، معمولا پروژه هایی تعریف می شدند که اغلبشان به ستادهایی وا گذار می شدند که به صورت تخصصی به حوزه غذا و کشاورزی نمی پرداختند. ارژنگ جوادی در این رابطه توضیح می دهد: «در نهایت با تشکیل ستاد کشاورزی، موج امیدی در این حوزه شکل گرفت تا شاید تحولی در سطح نگرش کلان به این حوزه اتفاق بیفتد. از آنجا که دبیر و مدیران این ستاد پیش از این در وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت های مهمی را عهده دار بودند، تعامل و ارتباطی سازنده میان این ستاد و نهاد وزارتخانه شکل گرفت. این بهبود تعاملات موجب شد شرکت های دانش بنیانی که در این زمینه فعالیت می کردند، به این مسأله دلگرم شوند که قرار است روند توسعه آنها ذیل نهادی تخصصی و متمرکز، تسریع شود و بهبود یابد. »
گستردگی حوزه های فعالیت
قائم مقام دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان غذا و کشاورزی با اشاره به تنوع موضوعات مرتبط با فعالیت های این ستاد می گوید: «قرار گرفتن غذا و کشاورزی کنار هم، طیف وسیعی از مؤلفه ها را ارائه م یدهد که حتی شامل عوامل فرهنگی و اجتماعی نیز می شود. تغییرات اقلیمی و محیط زیستی، توسعه و رشد محیطهای شهری و پدیده شهرنشینی، وضعیت اقتصادی و درآمد اقشار مختلف جامعه، همه و همه بر زیست بوم غذا و کشاورزی مؤثرند. وقتی به چنین حوزه مهمی نگاه می کنیم، باید همه عوامل مرتبط با آن را نیز که به صورت پرا کنده و به اشکال مختلف با آن مرتبط می شوند، در نظر بگیریم. » جوادی می افزاید: «ستاد غذا و کشاورزی تلاش کرده در همه این مصادیق از فعالیتهای شرکتهای دانش بنیان حمایت کند. برای مثال از شرکت های تولیدکننده بذر، نهال، تجهیزات و مکمل ها گرفته تا ارکان مختلف سازنده زنجیره بازار غذا و کشاورزی، یعنی بخش هایی نظیر بازاریابی، حمل ونقل و... را زیر چتر حمایت خود بگیرد و به حل مشکلات آنها اهتمام ورزد. »
سهم اندک حوزه غذا و کشاورزی در فضای دانش بنیان
وضعیت شرکتهای دان شبنیان در بخش کشاورزی چندان مطلوب نیست. آمار نشان می دهد نسبت سهم شرکتهای حوزه غذا و کشاورزی به کل شرکتهای دانش بنیان کشور که تعداد آنها به طور تقریبی به ۱۰ هزار عدد می رسد، حدود 5 درصد است. یعنی مجموع آنها 524 شرکت است که حدود 854 محصول را ارائه می دهند؛ تعداد بسیار محدود و اندکی که نیاز به تقویت دارد. جوادی در این خصوص به پیشران می گوید: «از رسالت های ستاد غذا و کشاورزی همین است که ظرفیت های حوزه کشاورزی را به سرمایه گذاران و بخش های خصوصی نشان دهد تا این تصور را که توجه اقتصادی به این حوزه چندان سوددهی ندارد و از جذابیت کافی برخوردار نیست، از بین ببرد. باید سهم اقتصاد و تولیدات دانش بنیان در این حوزه بیشتر شود. در تلاشیم در مورد محصولات فناوری که وابسته به واردات هستند، به تدریج از میزان این وابستگی کاسته شود و در نهایت از بین برود.»
تجارت و صادرات؛ ابزاری امن برای افزایش بهره وری اقتصادی
توسعه تجارت و صادرات محصولاتی که در کشور دارای مزایای رقابتی هستند، از دیگر برنامه های این ستاد است؛ زیرا بسیاری از کالاهای دانش بنیانی که در داخل کشور تولید می شود، به لحاظ قیمت، کیفیت و فناوری هایی که به منظور تولید آنها به کار گرفته شده، برای سایر کشورها جذاب به نظر می رسد و این مسأله فرصت خوبی را برای بهبود اقتصاد این حوزه مهیا می کند. به گفته جوادی ستاد در تلاش است تا با بهبود روابط میان بازیگران بخش خصوصی و نهادهای دولتی این بخش، فضای تعامل مناسبی را میان آنها ایجاد کند تا با تشخیص دغدغه های راهبردی این حوزه، از توان علمی و مالی آنها برای عبور از این گلوگاه ها استفاده کند.
ارسال به دوستان